Klanten en cliënten arbodienst

Elke organisatie kan zich ‘arbodienst’ noemen; deze naam is niet beschermd.
Voor alle werkgevers geldt dat zij sinds 1 juli 2018 een basiscontract met een arbodienst moeten hebben. Dit wordt de vangnetregeling genoemd.
Werkgevers die gebruik maken van de vangnetregeling (art. 14a Arbowet) zijn verplicht zich te laten bijstaan door een gecertificeerde arbodienst. Arbodiensten dienen voor het uitvoeren van hun wettelijke taken te beschikken over het certificaat arbodiensten. Het overzicht van gecertificeerde arbodiensten is te vinden in het register van gecertificeerde arbodiensten

Afwijken van de vangnetregeling is mogelijk via de maatwerkregeling. Werkgevers die gebruik willen maken van de maatwerkregeling kiezen zelf de arbodeskundigen voor het uitvoeren van de wettelijke taken. Dit mag alleen na schriftelijke overeenstemming met de ondernemingsraad (OR), of met de personeelsvertegenwoordiging (PVT), of als dat expliciet mogelijk gemaakt is via de cao.

Een arbodienst is een professionele organisatie die werkgevers ondersteunt bij:

–  preventie,
–  ziekteverzuimbegeleiding en
–  re-integratie.

Bij een arbodienst werken diverse kerndeskundigen, te weten bedrijfsartsen, veiligheidskundigen, arbeidshygienisten en arbeids- en organisatiedeskundigen. De arbodienst wordt door een werkgever in ieder geval ingeschakeld voor de volgende viif (wettelijk verplichte) taken:

1.  Het begeleiden van zieke werknemers;
2.  Het toetsen van de risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E);
3.  Het uitvoeren van een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek;
4.  Het uitvoeren van aanstellingskeuringen (voor zover dat is toegestaan).
5.  Het arbeidsomstandighedenspreekuur.

Deze taken zijn gebaseerd op artikel 14, lid 1 van de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) en mogen alleen worden uitgevoerd door een arbodienst die gecertificeerd is door een certificerende instelling.
SBCA houdt het register bij van gecertificeerde arbodiensten, dat is gepubliceerd op de website van de SBCA.

Daarnaast kan de arbodienst nog allerlei andere diensten verlenen:

–  het verstrekken van adviezen,
–  het geven van voorlichting en
–  het verzorgen van trainingen op het gebied van preventie, ziekteverzuimbegeleiding en re-integratie.
–  het medisch keuren voor rijbewijzen.

De eisen die aan (in- en externe) arbodiensten worden gesteld staan in het certificatieschema arbodiensten. De controle op arbodiensten is geregeld via certificatie en dus niet door Inspectie SZW (Arbeidsinspectie).
Dit betekent dat organisaties die een arbodienstverlening willen aanbieden, zich eerst moeten laten certificeren. Gecertificeerde arbodiensten moeten zich elke drie jaar opnieuw laten certificeren.
Voor certificatie moeten arbodiensten een certificatie-overeenkomst afsluiten met een certificerende instelling (CI). De CI die arbodiensten mag certificeren is DNV GL).

De CI beoordeelt arbodiensten aan de hand van het certificatieschema arbodiensten dat per 1 januari 2019 in werking is getreden. Als de arbodienst aan de eisen uit het oude of nieuwe certificatieschema arbodiensten voldoet, ontvangt de arbodienst het certificaat arbodienst. De werkgever een basiscontract wil afsluiten met een arbodienst moet zich dus altijd vergewissen of de betreffende arbodienst beschikt over een certificaat arbodiensten. Dit is te controleren op de website (klik hier).

Sinds 1 juli 2018 moeten werkgevers beschikken over een basiscontract voor arbodienstverlening met een arbodienst (vangnetregeling) of bedrijfsarts (maatwerkregeling).
Werkgevers die kiezen voor de vangnetregeling (art. 14a Arbowet) zijn verplicht zich te laten bijstaan door een gecertificeerde arbodienst.  Deze arbodiensten dienen voor het uitvoeren van hun wettelijke taken te beschikken over een certificaat arbodiensten, waarmee is geborgd dat de arbodienst voldoet aan de in de wet gestelde eisen.

Werkgevers die kiezen voor de maatwerkregeling mogen dit alleen doen na schriftelijke overeenstemming over deze regeling met de ondernemingsraad (OR), of met de personeelsvertegenwoordiging (PVT), of als dat expliciet mogelijk gemaakt is via de cao.

De vangnetregeling, maar óók de maatwerkregeling, moet voldoen aan de volgende verplichte wettelijke taken conform art. 14, lid 1 Arbowet:

• Het toetsen van de risico-inventarisatie en -evaluatie;
• Het adviseren bij de begeleiding van zieke werknemers;
• Het uitvoeren van een PAGO;
• Het uitvoeren van een aanstellingskeuring; en
• Het uitvoeren van een arbeidsomstandighedenspreekuur.

Hierbij geldt dat vier van deze wettelijk taken verplicht uitgevoerd moeten worden door een BIG-geregistreerde bedrijfarts.

Indien een werkgever geen gebruik wil maken van een gecertificeerde arbodienst, dan is dat onder voorwaarden mogelijk. Deze voorwaarden zijn:

1. er staat in de (bedrijfs- of bedrijfstak-) cao dat de maatwerkregeling is toegestaan, of
2. er is met de ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT) van het bedrijf schriftelijk overeenstemming bereikt over de Maatwerkregeling.
Is er voor het bedrijf géén cao gemaakt of beschikt het bedrijf niet over een OR of PVT waarmee afspraken over de maatwerkregeling zijn gemaakt,  dan valt het bedrijf automatisch onder de vangnetregeling!

In het kader van de maatwerkregeling mag een bedrijf met gecertificeerde / BIG-geregistreerde kerndeskundigen zaken gaan doen.
Dit zal veelal een BIG-geregistreerde bedrijfsarts zijn, omdat de taken die de werkgever moet laten uitvoeren bijna allemaal een medisch karakter hebben (verzuimbegeleiding, PAGO, aanstellingskeuring en arbeidsomstandighedenspreekuur). Daarnaast mag de bedrijfsarts ook de RI&E toetsen, hoewel dat veelal niet het specialisme is van de bedrijfsarts. Het toetsen van een RI&E kan ook gedaan worden door een gecertificeerde veiligheidskundige, arbeidshygiënist of A&O-deskundige.

De maatwerkregeling moet voldoen aan de volgende verplichte wettelijke taken conform art. 14, lid 1 Arbowet:

• Het toetsen van de risico-inventarisatie en -evaluatie;
• Het adviseren bij de begeleiding van zieke werknemers;
• Het uitvoeren van een PAGO;
• Het uitvoeren van een aanstellingskeuring; en
• Het uitvoeren van een arbeidsomstandighedenspreekuur.

Hierbij geldt dat vier van deze wettelijk taken verplicht uitgevoerd moeten worden door een BIG-geregistreerde bedrijfarts.

N.B.: in de praktijk komt het wel eens voor dat dit soort diensten wordt aangeboden door een dienstverlenende organisatie die zich dan soms ‘arbodienst’ noemt. Zo’n instelling is echter geen arbodienst in de zin van de Arbowet. Eigenlijk is het een servicebureau, of beter: een arbo- of verzuimbureau. De werkgever mag alleen afspraken maken met deze dienstverleners indien er onder de genoemde voorwaarden gekozen is vooor de Maatwerkregeling!

Werkgevers zijn verplicht een basiscontract te sluiten met een gecertificeerde arbodienst. Dit wordt de vangnetregeling genoemd.
De gecertificeerde arbodienst beschikt over een geldig certificaat arbodienst, waarmee geborgd is dat een arbodienst aantoonbaar voldoet aan het wettelijk certificatieschema arbodiensten.
SBCA houdt het register gecertificeerde arbodiensten dat is gepubliceerd op deze website.

Het basiscontract houdt in dat tenminste de volgende taken door de arbodienst worden uitgevoerd:

• Het toetsen van de risico-inventarisatie en -evaluatie;
• Het adviseren bij de begeleiding van zieke werknemers;
• Het uitvoeren van een PAGO;
• Het uitvoeren van een aanstellingskeuring; en
• Het uitvoeren van een arbeidsomstandighedenspreekuur.

Hierbij geldt dat vier van deze wettelijk taken verplicht uitgevoerd moeten worden door een BIG-geregistreerde bedrijfarts.

Uitsluitend het toetsen van de RI&E mag ook door andere gecertificeerde kerndeskundigen worden uitgevoerd.

SBCA wordt wel eens benaderd met klachten over een arbodienst of arbodienstverlener.
SBCA is slechts houder van het certificatieschema en houdt bij welke arbodiensten gecertificeerd zijn en kan uit hoofde van deze taak geen klachten afhandelen.

ISO 9001 stelt eisen aan arbodiensten waar het gaat om klachten over de dienstverlening. In het certificatieschema arbodiensten zijn specifieke eisen opgenomen voor klachten:

1. Er is een gedocumenteerde procedure vastgelegd voor de klachtafhandeling van klanten en cliënten én van andere belanghebbenden bij de dienstverlening van de arbodienst.
2. De tekst van de klachtenprocedure is voor iedereen toegankelijk of wordt op verzoek kosteloos beschikbaar gesteld aan de klant en de cliënt.
3. De beslissing over de reactie op een klacht wordt genomen door een andere persoon dan de persoon waarop de klacht betrekking heeft.

In de download is aan de hand van een casus een overzicht gemaakt van de mogelijkheden die er zijn voor klanten én cliënten van arbodiensten (werkgevers en werknemers) ontevredenheid over de dienstverlening, danwel een klacht tegen een arbodienst in te dienen. In aanvulling hierop wordt opgemerkt dat tegen individuele arbodienstverleners ook mogelijk via de eigen beroepsorganisatie een (tuchtrechtelijke) klacht zou kunnen worden ingediend. Deze registers kunt u terugvinden onder Links.

Er zijn twee mogelijkheden om bedrijfsartsen te vinden voor de rijbewijskeuring:

1. 1. U kunt zoeken naar een gecertificeerde externe arbodienst via de zoekmodule op de site. De gecertificeerde externe arbodiensten hebben bedrijfsartsen in dienst die deze medische rijbewijskeuring kunnen uitvoeren.
      Een overzicht van gecertificeerde externe arbodiensten treft u hier aan. De gecertificeerde externe arbodiensten staan op alfabetische volgorde van plaatsnaam, waar hun hoofdkantoor is gevestigd. Bij iedere gecertificeerde externe arbodienst staat o.a. een website en een telefoonnummer vermeld voor nadere informatie.
   2. U kunt óók zoeken naar zelfstandige bedrijfsartsen. Daarvoor kunt u natuurlijk het trefwoord ‘bedrijfsartsen’ in uw zoekmachine typen.
      Voorbeelden van websites met zelfstandige bedrijfsartsen zijn het Zelfstandige Bedrijfsartsen Genootschap en de Vereniging Zelfstandige en Freelance Bedrijfsartsen.
      Via Zorgkaart Nederland kunt u ook zoeken naar een bedrijfsarts

Het is verstandig om altijd te checken óf de naam van de zelfstandige bedrijfsarts ook expliciet staat vermeld in het BIG-register (BIG = Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg). Vul op www.bigregister.nl de naam van de bedrijfsarts in, als beroep selecteert u ‘arts’. Als specialisme vult u in ‘arbeid en gezondheid– bedrijfsgeneeskunde’. Dan weet u uiteindelijk zeker óf u ook écht met een bedrijfsarts te maken heeft.

Iedere gecertificeerde externe arbodienst heeft tenminste de volgende vier kerndeskundigen ‘in huis’:

1.  BIG-geregistreerde bedrijfsartsen;
2.  Gecertificeerde veiligheidskundigen;
3.  Gecertificeerde arbeidshygiënisten;
4.  Gecertificeerde arbeids- en organisatiedeskundigen.

De eisen aan kerndeskundigen staan in artikel 7.2 van deel 1 van het het certificatieschema arbodiensten geformuleerd:

1. De arbodienst beschikt over voldoende medewerkers om de wettelijke opgedragen taken naar behoren uit te voeren.

2. Van elk van de volgende vier typen kerndeskundigen, bedoeld in artikel 2.7 van het Arbeidsomstandighedenbesluit, zijn bij de arbodienst voldoende personen werkzaam om de wettelijke taken uit te kunnen voeren:
a) gecertificeerde hogere veiligheidskundige;
b) BIG-geregistreerde bedrijfsarts;
c) gecertificeerde arbeidshygiënist; en
d) gecertificeerde arbeids- en organisatiedeskundige.

3. Eén BIG-geregistreerde bedrijfsarts of meerdere BIG-geregistreerde bedrijfsartsen samen, werkt of werken voor minimaal 20 uur per week bij een arbodienst.

4. Er zijn functiebeschrijvingen aanwezig per type kerndeskundige van de arbodienst.

5. De arbodienst zorgt ervoor dat de vier kerndeskundige disciplines minimaal éénmaal per jaar multidisciplinair overleg hebben. Dit overleg agendeert onderwerpen betreffende de verbetering van de klant- en cliëntgerichte dienstverlening, procesverbetering en multidisciplinaire samenwerking.

6. De arbodienst heeft de zelfstandigheid en onafhankelijkheid van zijn organisatie en medewerkers ten opzichte van externe partijen, zoals bedoeld artikel 14, achtste lid, en artikel 13, vijfde en zesde lid, van de Arbeidsomstandighedenwet, vastgelegd in de algemene voorwaarden of in een kwaliteitsmanagementsysteem.

Dat kan via de registers van elk van de kerndeskundigen. Die zijn gepubliceerd op de websites van deze groepen deskundigen.
Op onze Links-pagina vindt u bijvoorbeeld een link naar de website voor BIG-registraties.

Meer informatie vindt u ook bij de vraag ‘Wat zijn kerndeskundigen bij een arbodienst?’

SBCA heeft de meest van belang zijnde delen van deze regeling en daaraan gerelateerde andere documenten, gepubliceerd op de website (klik hier)

Het Centraal College van Deskundigen van SBCA (Stichting Beheer Certificatieregeling Arbodiensten) beheert het certificatieschema arbodiensten, dat door de Raad voor Accreditatie is geaccrediteerd.

In het Centraal College van Deskundigen zitten vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemersorganisaties en de arbodiensten, alsmede van de certificerende instellingen (CI’s).
Het Ministerie van SZW (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) heeft de mogelijkheid om het overleg als toehoorder bij te wonen.